استان زنجان یکی از استان های با اهمیت ایران است که در ناحیه مرکزی شمال غربی ایران واقع شده و از نظر ارتباط به دليل استقرار بر محور ترانزيتى، نقطه ارتباطی مركز با غرب و شمال غربی ايران به شمار می آيد. جاذبه های جهانگردی استان زنجان درتمام قسمت های آن پراكنده شده و می توان آنها را در شمار جاذبه های طبیعی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار داد. در اين ميان شهرستان های ابهر و زنجان مشهورترین جاذبه های گردشگری این استان را در خود جای داده اند. از نظر جاذبه های گردشگری، وجود بنای عظیم و با شکوه سلطانیه كه یکی از بزرگ ترين و مشهورترين بناهای اسلامی با عمری 700 ساله که جزو آثار ثبت شده ایران بزرگ در فهرست میراث جهانی بشر در یونسکو است، این استان را در صنعت توریسم کشورحائز اهمیت بسیار کرده است. استان زنجان براساس آخرين تقسيمات كشوري داراي 3 شهرستان، 13 بخش، 8 شهر است؛ که شهرستان هاي اين استان عبارتند از زنجان، ابهر و خدابنده. در زنجان صنايع دستي از رشد و شكوفايي چشمگيري برخوردارند. نمونه هاي بديع؛ آفريده هاي دستان هنرمندان و متخصصان برجسته زنجاني در زمینه های چاقوسازی، فرش بافی، چاروق دوزی و ملیله کاری امروزه مايه سربلندي و مباهات موزه هاي بزرگ جهان است.

وسعت استان زنجان برابر ۲۲۱۶۴ کیلومتر و جمعیت آن بر اساس آخرین آمارها بیش از نهصد هزار نفر برآورد شده است. رودهای مهم در این استان قزلاوزن، زنجانرود و ابهر رود است. بلندترین نقطه استان در ارتفاعات تخت سلیمان (بیش از ۳۰۰۰ متر) و کمترین در قزلاوزن در گیلوان (نزدیک به ۳۰۰ متر) می باشد. مهمترین آثار تاریخی و باستانی استان زنجان شامل گنبد باشکوه سلطانیه، بازار زنجان، مجموعه رختشویخانه، مسجد جامع زنجان، مقبره قیدار نبی در خدابنده، آرامگاه احمد زهرنوش و امامزاده زیدالکبیر در ابهر است. آب و هوای این استان به طور کلی سردسیری است به طوری که در زمستان بسیار سرد و در تابستان معتدل می باشد. فصول بهار و تابستان بهترین زمان برای گذراندن اوقات فراغت در این استان هستند. تنوع آب و هوایی این منطقه موجب ایجاد گونه های متفاوتی از زندگی جانوری شده است. وجود گونه های متفاوتی از حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر و جانوران آبزی، گردشگران بسیاری را در فصل شکار مجاز به این منطقه جذب می کند. غارهای استان عبارت اند از غار کتله خور و گلجیک و غار خرمنه سر. غار کتله خور که دیدنی ترین و بزرگترین غار منطقه است به نظر آنوبانینی یکی از زیباترین پدیده های طبیعی ایران محسوب می شود که در80 کیلومتری جنوب خدابنده قرار گرفته است. این غار از سه طبقه تشکیل شده و دارای تونل های فرعی و استلاکتیت ها و استلاکمیت ها و ستون های بسیار در گذرگاه های اصلی است وقندیل های مخروطی آویزان از سقف ها در اثر داشتن ناخالصی ها، رنگ های متنوع به خود گرفته اند و آنها که ترکیبات به همراه نداشته و یا کمتر دارند به صورت بلورهای شیشه ای بسیار شفاف مشاهده می شوند. از رودهای مهم استان قزل اوزن است که رودی جوشان وخروشان بوده و از کوه های کردستان سرچشمه می گیرد که پس از توقفی در پشت سد منجیل نهایتا وارد دریای خزر می گردد. از دیگر رودخانه های استان؛ زنجانرود- ابهررود - سجاس رود و خرا رود را می توان نام برد. همچنین چشمه های آب معدنی استان عبارت اند از چشمه آبگرم وننق - چشمه آبگرم ابدال - چشمه آبگرم گرماب و چشمه آبگرم حلب انگوران. زبان گفتاری اکثریت اهالی استان زنجان ترکی آذربایجانی است. در جهات چهارگانه در شمال استان ترکی مخلوط با گیلکی و در شرق متمایل به فارسی در جنوب غربی کردی و در غرب ترکی آذربایجانی و در جنوب استان نیز با گرایش به فارسی تکلم می کنند. حمد اله مستوفی در کتاب نزهة القلوب؛ مردم منطقه را در حدود سال ۷۴۰ هجری قمری سنی مذهب ذکر می کند. اما در دوران صفویه با حمایت صفویان از تشیع به تدریج مذهب تشیع در این منطقه رواج یافته است و همکنون بیشتر مردم استان دارای مذهب شیعه هستند.

زنجان

اين شهرستان مساحت آن بالغ بر 5396 كيلومتر مربع است. شهرستان زنجان از شمال به استان‌هاي آذربايجان شرقي و اردبيل، از شرق به شهرستان‌هاي طارم و ابهر، از جنوب به شهرستان‌هاي ايجرود و خدابنده و از غرب به شهرستان ماه‌نشان محدود است. طبق نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن ، جمعيت شهرستان زنجان حدود 640000 نفر است و جمعيت آن 8/42 درصد از كل جمعيت استان را تشكيل مي‌دهد. اين شهرستان داراي دو بخش «مركزي» و «زنجان‌ رود»، يك شهر «زنجان» و ده دهستان است.

مراكز ديدني:

مسجد جامع (سيد) زنجان، مسجد جميله خانم، مسجد ميرزايي، مسجد چهل‌ستون، مسجد ملا (وليعصر)، مسجد آقا مير فتح‌الله، بازار تاريخي زنجان، سفره‌خانه سنتي حاج‌ داداش (گرمابه قديمي)، موزه رختشوي‌خانه، بناي ذوالفقاري، بناي توفيقي (موزه آثار شهدا)، بناي دارايي، سراي دخان، كاروانسراي سنگي (سفره‌خانه سنتي)، كاروانسراي نيك‌پي، كاروانسراي سرچم، غارگلجيك.

هتل بزرگ زنجان

تلفن : 8-7288190-0241
فکس : 7288199 -0241

هتل سپید

تلفن : 3226882-0241
فکس : 3226944 -0241

هتل آسیا

تلفن : 5241689-0241
فکس : 5241690 -0241

هتل پارک

تلفن : 3233533-0241 ------ فکس : 3231315 -0241

هتل سپهر

تلفن : 4210360-0241 ------ فکس : 4211527 -0241

مهمانسرای جهانگردی

تلفن : 7271930-0241 ------ فکس : 7272062 -0241

استان زنجان از نظر شكل ظاهري زمين ، داراي دو منطقه كوهستاني و جلگه اي (دشت)ميباشدكه اكثرشهرهاي آن در دامنه كوهها و دشتهاي بين رشته كوهها و مناطق كوهستاني قرار گرفته اند.در ميان اين رشته كوهها سرزمينهاي حاصلخيزي قرار گرفته اند كه به عنوان مثال مي توان از شرق به غرب مناطقي چون دره ابهر، دشت زنجان- ابهر،چمن سلطانيه و دركل خمسه زنجان(شامل زنجان ، طارم ، ايجرود ، ابهر ، و خدابنده ) را نام برد.

اقليم استان متاثر از دو عامل مهم يعني نحوه ورود جبهه هاي عظيم رطوبتي وحرارتي ، و وضعيت توپوگرافي و ارتفاع از سطح دريا مي باشد. تيپ غالب اقليمي استان نيمه خشك فراسرد(52%)و سرد(18%)مي باشد كه حدود 70 % درصد سطح استان را مي پوشاند. تيپ اقليمي نيمه خشك فرا سرد داراي درجه حرارت متوسط ماهانه در سردترين ماه سال كمتر از 7- درجه سانتي گراد است.متوسط درجه حرارت در ماههاي فروردين ارديبهشت- مهر –آبان مطلوب ومابين 8 الي 14 درجه سانتي گراد و در ماههاي خرداد –تير-مرداد-شهريور گرم و درماههاي آذر-دي-بهمن و اسفندسردميباشد.بر اساس آمارهاي ارائه شده از ايستگاههاي سينوپتيك زنجان تعداد روزهاي يخبندان استان در حدود 100روز ميباشدكه بيشترين فراواني روزهاي يخبندان در بهمن ماه 25روز و در ديماه 24 روز، در آذرماه 18 روز و در اسفند ماه 17 روز اتفاق افتاده است. درمجموع ميتوان گفت كه دراستان زنجان 6 ماه از سال يخبندان اتفاق مي افتد ( آمار سال1375) ميزان بارندگي استان طي سالهاي 1378- 1374 ، 304 ميليمتر در سال بوده است كه در اين ميان مركز استان با246ميليمتردرسال وخدابنده با383ميليمتردرسال به ترتيب كمترين وبيشترين بارندگي دراستان راداشته اند.

استان زنجان در سال 1375داراي901724نفر جمعيت بوده است كه از اين تعداد 9/49 درصد در شهرها و 1/50 درصد در روستاها ساكن ميباشند. بعدخانوار در شهرها 8/4و در روستاها 4/5 نفر ميباشد كه اين رقم دركل براي استان 5 نفردر هرخانوار ميباشد. توزيع جمعيت دراستان بگونه اي است كه معادل 8/42درصدجمعيت درشهرستان زنجان ساكن بوده ومابقي جمعيت در شهرستانهاي خدابنده(18)درصدابهر16درصدماهنشان - طارم - خرمدره و ايجرود ساكن مي باشند. همچنين متوسط رشد جمعيت استان طي دهه 75-65 معادل 4/1 درصد ميباشد. از نظر سواد نيز در سال 1375حدود 5/74درصد ازجمعيت6ساله و بيشتراستان باسوادبوده اند به عبارت ديگر 6/82 درصد از جمعيت 6 ساله و بيشترساكن درشهرها و حدود 1/66 درصد از جمعيت 6 ساله و بيشتر ساكن در روستاها باسواد ميباشند.

از نظر وضع فعاليت استان نيز مي توان گفت از 705167 نفر جمعيت 10 ساله و بالاتر استان ، 4/35 درصد فعال بوده اند كه از اين تعداد نيز 93در صد شاغل و حدود 7در صد بيكار مي باشد همچنين از كل جمعيت شاغل استان حدود 38 درصد در بخش كشاورزي ،30درصد در بخش صنعت ، و32 درصد در بخش خدمات به كار اشتغال داشته اند.

معزالدين زنجاني

معزالدين عبدالوهاب بن عمادالدين ابراهيم بن عبدالوهاب زنجاني دانشمند ومنجوم در سده هفتم هـ . ق مي‌زيسته و در سال 654 هجري قمري، كتاب خود درباره اسطرلاب به نام نزهه‌الحجاليه را به استادش جمال‌الدين ظهير‌الاسلام محمدبن محموديه هديه كره است.

ابوالحسن علي بن هارون زنجاني

گروه دانشنامه‌نويس (اخوان الصفا) متعلق به جمعيني پنهاني كه در سده چهارم هـ . ق در بصره فعاليت داشت. چنين پيداست كه بيشتر اعضاي اين گروه را انديشمندان ايراني تشكيل داده‌اند. نام پنج تن از اين گروه كه شناخته شده‌اند عبارت بوده از: ابوسليمان محمد مشير بستي مقدسي، محمد بن احمد نهوجوري، ابوالحسن عل بن هارون زنجاني، عوض و زيدبن رفاعه. اخوان الصفا رشته رسالاتي در 52 باب نوشتند و در آن دانش زمان درباب مسائل الهي و طبيعي مثل هندسه، حسب، نجوم موسيقي، زيست‌شناسي، مكانيك و فيزيك و شيمي و فلسفه را گرد آورند.

حكيم هيدجي

حكيم هيدجي شاعر نامي ترك زبان، در مزيد هيدج، دشتي وسيع و پهناور با افقي روشن و هواي دلپذير به دنيا آمد، او در وصف زادگاهش چنين مي‌سرايد. صفاي صفحه شيراز گر چه مشهور است هواي هيدج ما نيست كمتر از شيراز از زمان تولد وچگونگي زندگي اين شاعر فرزانه اصلاح دقيقي در دست نيست، همين قدر مي‌دانيم كه از همان هنگام كودكي به تحصيل علم و ادب پرداخته و اشعاري را در قالب مثنوي، قصيده و غزل به زبان پارسي و تركي مي‌سرايد.

شيخ شهاب‌الدين سهروردي

شهاب‌الدين يحيي بن حبش حسني (عبدالله) بن اميرك متكي به ابوالفتح در سهرورد متولد شد. وي را شيخ اشراق، شيخ اشراقي، شيخ نوري، شيخ مقتول و شهاب مقتول نيز مي‌گفتند. اشراق در اصول فقه و احتمام حكمت و فلسفه بي همتا بود، در فقه و حديث و علوم ادبي، برخي از علوم غريبه نيز مهارت داشت در جدل و مناظره بر هر كسي فائق و نوادر بسيار از وي حكايت شده است.

چاقو، چاروق، گیوه، نمد، ملیله کاری، فرش، گلیم، جاجیم، چاقو، منبت، منجوق دوزی، گل دوزی، نان اردک، سقز، سبزی گل آقا، سبزی قاز یاقی، سبزی ماتار و پیاز کوهی چی دان، انگشت پیچ( شیرینی).